افق انزلی؛ رابینو که تحقیقات خود را درباره انزلی در سال ۱۹۱۱ میلادی و ۱۲۹۰ شمسی و در زمان حکومت عمید همایون انجام داده تعمیرات مسجد را به وسیله مرحوم عمید همایون نوشته است. پیرمردان انزلی احداث مسجد را توسط پدر عمید همایون و بنای گلدسته را از عمید همایون می دانند . در کتیبه ای که از سنگ مرمر به طول و عرض تقریبی ۴۰×۶۰ سانتیمتر که با خط نستعلیق بطور برجسته مطالبی به شرح زیر، روی آن حکاکی شده است. این کتیبه توسط چهار میخ آهنی بزرگ و سر پهن بر دیواره سمت جنوبی مناره به ارتفاع تقریبی ۲ متر از زمین نصب گردیده است .

به طوری که از متن کتیبه معلوم است مسجد را پدر ایشان احداث ولی دکانها نیمه تمام ماند که مرحوم عمید همایون دکانها را همراه با مناره احداث کرد.

مناره در گوشه بیرونی ضلع جنوب غربی مسجد بنا شده است. ساختمان آن از آجر و پوشش بام آن قبلا سفال بعد بتون آرمه شده است که در حال حاضر با سربندی توسط چوب و حلب استتار شده است.

در بالای مناره و در ضلع جنوبی با کاشی سیاه رنگ نوشته شده « عباس ۱۳۲۱ » . با توجه به مطالب و اسناد ارائه شده قدمت مسجد به قبل از سال ۱۳۲۱ هجری قمری،۱۲۸۲ شمسی بازمی گردد که سال بنای مناره توسط عمید همایون می‌باشد.

– وجه تسمیه: رابینو می نویسد:«مسجد استاد محمد رضی که به مسجد آخر معروف است».در گذشته آبادانی انزلی در قسمت جنوبی و شرق و شمال انزلی بوده است و زمانیکه این مسجد را می ساختند در آخر شهر قرار داشت که به همین نام معروف گردید.درباره تغییر نام مسجد به قائمیه آقای کاظم دارچینی اظهار می دارد: پس از اینکه حوزه علمیه قائمیه در سال ۱۳۴۳ احداث شد من از این کلمه خوشم آمد و به تهران رفتم، در خیابان باب همایون دادم روی کاشی نوشتند

«مسجد قائمیه» و آن را آوردم و به بالای پایه های درب ورودی مسجد نصب نمودم و از همان سال کلمه قائمیه به مسجد گفته شد و مرحوم جهانگانی نیز کتیبه ای که در سال ۱۳۵۰ بر دیواره جنوبی مسجد به طرز زیبائی نصب کرده کلمه قائمیه را نوشته است.

یکی از مهمترین اقدامات صورت گرفته در احیاء این بنا که با پیگیری های مداوم مردم متعصب انزلی از جمله آقای عظیمی که یکی از فرهنگیان این شهر نیز محسوب می شود،استفاده از مواد تولید شده از فناوری نانو در مقابل رطوبت و بارش باران برای اولین بار در گیلان جهت مرمت بنای مسجد قائمیه بوده است.مرمت بنای تاریخی مناره مسجد قائمیه انزلی یک سال به طول انجامیده و برای مرمت آن ۲۰۰میلیون ریال اعتبار هزینه شده است.

مناره مسجد قائمیه انزلی متعلق به دوره قاجاریه است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مسجد استاد محمد رضی یا قائمیه

«پیرمردان انزلی احداث مسجد را توسط پدر عمید همایون و بنای گلدسته را از عمید همایون می دانند.

وجه تسمیه: رابینو می نویسد:«مسجد استاد محمد رضی که به مسجد آخر معروف است». در گذشته آبادانی انزلی در قسمت جنوبی و شرق و شمال انزلی بوده است و زمانی که این مسجد را می ساختند در آخر شهر قرار داشت که به همین نام معروف گردید. درباره تغییر نام مسجد به قائمیه آقای کاظم دارچینی اظهار می دارد: پس از اینکه حوزه علمیه قائمیه در سال ۱۳۴۳ احداث شد من از این کلمه خوشم آمد و به تهران رفتم، در خیابان باب همایون دادم روی کاشی نوشتند «مسجد قائمیه» و آن را آوردم و به بالای پایه های درب ورودی مسجد نصب نمودم و از همان سال کلمه قائمیه به مسجد گفته شد و مرحوم جهانگانی نیز کتیبه ای که در سال ۱۳۵۰ بر دیواره جنوبی مسجد به طرز زیبائی نصب کرده کلمه قائمیه را نوشته است.

در بالای مناره و در ضلع جنوبی با کاشی سیاه رنگ نوشته شده «عباس ۱۳۲۱». با توجه به مطالب و اسناد ارائه شده قدمت مسجد به قبل از سال ۱۳۲۱ هجری قمری، ۱۲۸۲ شمسی باز می گردد که سال بنای مناره توسط عمید همایون می‌باشد.»