بناهای تاریخی انزلی سالهاست که در غبار بی‌توجهی روزگار می‌گذرانند و در دستان باد و باران به فروپاشی، نزدیک و نزدیک‌تر می‌شوند.
به گزارش افق انزلی واقعیت این است که همه‌ی بنا‌هایی که تا کنون ویران شده‌اند و همه‌ی آن‌ها که در معرض ویرانی هستند، بخشی مهم از هویت مردم این سرزمین مه‌آلوداند. هویتی که متأسفانه حتی ثبت این بنا‌ها در فهرست آثار ملی هم نتوانسته کمکی به حفظ آن کند. گفتنی است این چالش بزرگ حتی در مواردی که مالک بنا بخش خصوصی نیست هم به وضوح قابل مشاهده است.
آرمین صافدل: بنای گرند هتل در فهرست آثار ملی جای دارد و اداره‌ی میراث فرهنگی می‌تواند طبق قوانین جاری کشور در حوزه‌ی میراث فرهنگی، ابنیه‌ی ثبت ملی که دارای مالکیت عمومی هستند را ملزم به مرمت کرده و با طرح دعوی یا تسهیلگری‌های دیگر نسبت به حفظ بنا اقدام کند.
گرند هتل انزلی
بعنوان مثال ساختمان زیبای «گرند هتل انزلی» که در مالکیت ستاد اجرایی فرمان امام است، با همه‌ی زیبایی و خاطراتی که در دلش خویش نهان دارد، سالهاست که متروک مانده و به حال خویش ر‌ها شده و قرار گرفتن در فهرست آثار ملی نتوانسته به مرمت و احیای آن کمک کند. درباره‌ی این بنا گفته شده که مالک اولیه و سازنده‌ی آن «مهندس موسیو دیمیتری کلتزکِ » یونانی‌تبار بود. او که مقیم شهر انزلی بود در سال ۱۹۱۷میلادی این مسافرخانه را بر اساس معماری هتل‌های اروپایی بنا نهاد. هتلی که سال‌های بسیاری میزبان بازرگانان و گردشگران خارجی و ایرانی بود. همچنین نگاهی به گفته‌ها و نوشته‌ها حاکی از این است که فردی بنام «کنستانتین» صاحب این هتل بود و بازماندگان وی تا وقوع انقلاب اسلامی در این هتل مشغول بکار بودند.
اگر این استعداد وماهیت از سال‌ها قبل به ویژه حوالی دهه‌ی ۸۰ که صنعت ساختمان این چنین به جان بافت تاریخی و مرکزی شهر افتاد، پذیرفته می‌شد و در آن سال‌ها به فکر حفظ جذابیت‌ها وهویت تاریخی این منطقه می‌افتادند هم اینک حفظ خانه‌های تاریخی با وجود تراکم بالا و برج‌هایی که در نواحی خیابان سی متری و مظلوم مجوزشان داده شد، تا این اندازه دشوار نمی‌شد.
«آرمین صافدل» دبیر کمیسیون فرهنگی انجمن طرفداران توسعه‌ی بندرانزلی در این باره به مرور می‌گوید: بنای گرند هتل در فهرست آثار ملی جای دارد و اداره‌ی میراث فرهنگی می‌تواند طبق قوانین جاری کشور در حوزه‌ی میراث فرهنگی، ابنیه‌ی ثبت ملی که دارای مالکیت عمومی هستند را ملزم به مرمت کرده و با طرح دعوی یا تسهیلگری‌های دیگر نسبت به حفظ بنا اقدام کند. منتهی تا کنون این اتفاق نیفتاده و تنها چندین بار به مالک بنا در حد رفع خطر تذکر داده شده که البته این بنا خیلی بیشتر از رفع خطر نیازمند کار است و باید مرمت اساسی شود.
عمارت دهبان
عمارت تماشایی دهبان یکی دیگر از بناهای ارزشمند شهر انزلی‌ست که این روز‌ها تماشایش سبب می‌شود تا انگشت حسرت به دندان گزیم. این بنا اواخر سال ۱۴۰۲ در فهرست آثار ملی جای گرفت. ساختمان ارزشمند دهبان متعلق به معماری دوره‌ی پهلوی است و در خیابان سی‌متری انزلی، مشرف به بلوار تاریخی این شهراست. عمارت دهبان ساختمانی دوبلکس با کاربری مسکونی بوده که از سال ۱۳۷۱ به مدت چند سال، بعنوان دانشکده‌ی پرستاری تحت اجاره و مورد استفاده قرار گرفت. این عمارت همچنین در سال ۱۳۸۳ لوکیشن فیلم سینمایی «ماهی‌ها عاشق می‌شوند» بود. اما اکنون تنهایی و نم و رطوبت شولای پیکر این بنای ارزشمند است. البته از یاد نباید برد در خیابان سی متری بنای زیبای دیگری چون هتل مرمر نیز راوی حکایات‌های بسیار از شهر انزلی است که حتی هنوز به ثبت ملی نرسیده است.
صافدل در این باره یادآور می‌شود: زمان ساخت بنای هتل مرمر که قبلاً هتل ریتس نام داشت احتمالاً به اواخر دهه‌ی ۳۰ می‌رسد. این بنای زیبا واجد ارزش میراثی است اما تا کنون به سبب کوتاهی متولیان ذی‌ربط به ثبت ملی نرسیده است.
نبود نگاه صحیح
بنظرم مهم‌ترین چالش موجود در حوزه‌ی بناهای میراثی، عدم وجود نگاه صحیح به ظرفیت‌های میراثی و ماهیت تاریخی شهر است. صافدل با بیان این موضوع تصریح می‌کند: تفاوت نگاه سبب شده که در همه‌ی این سال‌ها مدیران و یا صاحبان اصلی، کلاً هویت تاریخی و میراثی شهر را انکار کنند و به تبع این انکار، گاهی هم در تقابل قرار می‌گیرند. بدین ترتیب تدبیری هم برای این ظرفیت‌ها و استفاده از آن‌ها ندارند.
اگر این استعداد وماهیت از سال‌ها قبل به ویژه حوالی دهه‌ی ۸۰ که صنعت ساختمان این چنین به جان بافت تاریخی و مرکزی شهر افتاد، پذیرفته می‌شد و در آن سال‌ها به فکر حفظ جذابیت‌ها وهویت تاریخی این منطقه می‌افتادند هم اینک حفظ خانه‌های تاریخی با وجود تراکم بالا و برج‌هایی که در نواحی خیابان سی متری و مظلوم مجوزشان داده شد، تا این اندازه دشوار نمی‌شد.
شایان ذکر است؛ زمین‌های این منطقه بعد ازصدور مجوز‌های بلندمرتبه به شدت گران شد، در حالیکه این بلند مرتبه‌سازی باید در بافت جدید شهر اتفاق می‌افتاد نه بافت مرکزی انزلی. چرا که بافت قدیمی از ظرفیت زیرساختی و تأسیساتی لازم برخوردار نبود و از سوی دیگر باید برای نسل‌های بعدی حفظ می‌شد. پس ازاین اتفاق، مالکان بناهای ارزشمند ترجیح دادند که نسبت به فروش یا تخریب بنای خویش اقدام کنند و همین امر سبب شد که حالا تعداد کمی ازاین بنا‌ها در شهر باقی بماند./مرور
- منبع خبر : مرور
