به گزارش افق انزلی ایران از نظر فرهنگ و سنت بسیار متنوع است و جشنواره‌های مختلفی باتوجه‌ به فصول و شرایط مختلف در دل خود دارد؛ از آیین‌های مذهبی گرفته تا جشنواره‌های هنری و تاریخی. یکی از این جشن‌های منحصربه‌فرد، جشن چله است که در تابستان برگزار می‌شود و با جشن چله زمستان یا همان شب یلدا تفاوت دارد.

جشن چله تابستان چیست؟ 

در جواب باید گفت که در زمان قدیم اعتقاد مردم بر این پایه استوار بوده است که زندگی را باید با شادی و نشاط گذراند و از غم‌ها دوری کرد. به همین خاطر مردم به هر دلیلی و با هر مناسبتی به جشن و شادی و محبت کردن به یکدیگر می‌پرداختند.
طبق تقویم ایران باستان جشن چله تابستان را در گرم‌ترین ماه سال اجرا می‌کردند؛ بنابراین این جشن تابستانی از اول تیرماه شروع می‌شد و تا دهم مردادماه ادامه داشت. در واقع ۴۰ روز پس از شروع تابستان و  وقتی را که گرما به اوج خود می‌رسید، چله تابستان می‌نامیدند.
این جشن هم‌زمان با برداشت محصول برگزار می‌شد و مردم برای سپاسگزاری به درگاه خداوند این روز را گرامی می‌داشتند. با وجود جشن‌های متعددی که در آن دوران برگزار می‌شد اما متأسفانه امروزه خیلی از آن‌ها فراموش شده‌اند.

معنی چله و تموز:

چله تابستان به چله تموز هم معروف است. دقیقاً در روز چهلم تابستان زمانی که خورشید نسبت به روزهای دیگر فقط به‌اندازه چند ثانیه بیشتر در آسمان می‌ماند، همین اتفاق باعث به‌وجودآمدن طولانی‌ترین روز سال می‌شود که به آن چله تابستان می‌گویند و وقتی را که گرما به اوج خود می‌رسد، تموز می‌نامند.
تموز، معانی مختلفی دارد، اما در زبان فارسی به ماه چهارم سال و اول تابستان که هوا گرم و سوزان است، گفته می‌شود. گاهی اوقات از تموز به‌عنوان تابستان و گرمای سوزان هم یاد می‌شود.

تفاوت بین چله بزرگ و چله کوچک

در قدیم باتوجه‌به این که ابزارهای دقیق سنجش زمان را نداشتند. با همان ابزارهای ساده ابتدایی خود طولانی‌ترین روز سال را تعیین می‌کردند. در آن زمان فصل‌ها را به‌گونه‌ای تقسیم‌بندی می‌کردند که چهل روز ابتدایی فصل را چله بزرگ و بیست روز بعدی را چله کوچک می‌نامیدند.
مراسم جشن چله تابستان یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان باستان محسوب می شود.
بر اساس تقویم سنتی ایران چهار چله در طول سال تعیین می‌کردند. به این صورت که از اول تیرماه تا دهم مردادماه را “چله تموز” و از ۱۰ مرداد تا آخر مرداد یعنی این ۲۰ روز را “چله کوچک” و از اول دی تا دهم بهمن را “چله کلو” از دهم بهمن تا آخر بهمن را “چله خرد” نام‌گذاری کرده‌اند.
زمانی که کشاورزان می‌توانستند هزینه‌های زندگی خود را تأمین کنند و مالیات و خراج‌شان را پرداخت کنند، فصل برداشت محصول بوده است ازاین‌رو این زمان را سال نو می‌دانستند.
آداب و رسوم جشن چله تابستان
یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان باستان، مراسم جشن چله تابستان است که از دیرباز تا سالیان متمادی اهمیت زیادی داشته است. اما نسبت به جشن یلدا کم‌رنگ‌تر برگزار می‌شود. آداب‌ورسوم ایرانیان در این جشن متفاوت است.

در ادامه به برخی از این آداب‌ورسوم و آیین‌های این مراسم اشاره کرده‌ایم.

از مهم‌ترین رسومی که در این مراسم اجرا می‌شود این است که چند مرد با کلاه و لباس مخصوص به‌ دور آتش می‌چرخند و هم‌زمان با آن‌ها نوازنده‌های محلی موسیقی مربوط به این آیین را می‌نوازند. وقتی که روز به نیمه می‌رسد و خورشید شروع به غروب کردن می‌کند، نوبت روشن‌کردن آتش فرامی‌رسد. وقتی که آتش شعله‌ور می‌شود، مردم هنوز با هم اشعاری را می‌خوانند. بعد از پایان شعرخوانی به یکدیگر سال نو را تبریک می‌گویند. درنهایت در کنار آتش به دعاکردن و ستایش اهورامزدا می‌پردازند.
ایرانیان حتی به دلایل مختلفی مثل جمع‌آوری محصولات کشاورزی، تغییر فصول و یا حتی هر تغییر کوچک و بزرگی که در زندگی‌شان رخ می‌داده آن را گرامی می‌داشتند و به احترام آن جشنی برپا می‌کردند.
یکی از این جشن‌هایی که در ایران باستان باشکوه برگزار می‌شده است اما امروزه به دست فراموشی سپرده شده جشن چله است. دلایل مختلفی برای برگزاری جشن چله ذکر شده است که از آن می‌توان به سپاسگزاری از نعمت‌های خداوند پس از برداشت محصول و همین‌طور اهمیت طولانی‌ترین روز سال اشاره کرد.
هرساله ۱۰ مرداد جشن چله تابستان در برخی از شهرها مثل بیرجند و گناباد، زیارتگاه پیر نارکی یزد، مناطقی از کرمانشاه، گیلان و حتی اقامتگاه کویری متین آباد کاشان برگزار می‌شود.

گرد آورنده #آیدین_نما